Een ongeluk zit in een klein hoekje; strafrechtelijke aansprakelijkheid bij bedrijfsongevallen
Het lijkt wellicht een ver-van-uw-bed-show, maar het kan ook u maar zo overkomen: een ongeval onder werktijd of op de werkvloer van uw bedrijf. Het gebeurt niet zelden dat werknemers als gevolg daarvan gewond raken of zelfs overlijden.
Bedrijfsongevallen hebben een niet te onderschatten impact op uw bedrijf. Uzelf en uw werknemers zijn van slag.
Incidentenonderzoek
Alsof dat niet genoeg is, volgt bij zware bedrijfsongevallen altijd een zogenaamd incidentenonderzoek door toezichthouders zoals de Inspectie SZW en door het Openbaar Ministerie.
De Inspectie onderzoekt wie er verantwoordelijk is en het Openbaar Ministerie bekijkt of hierbij strafrechtelijke vervolging van potentiële verdachten op zijn plaats is. Het gevolg is dat de onderzoeken ook geregeld leiden tot strafrechtelijke vervolging van het bedrijf en eventueel van de bij het bedrijfsongeval betrokken personen.
Dat is voor zowel werkgevers als werknemers een ingrijpende situatie, waar nog eens bij komt dat met name de kennis rondom het strafrechtelijk onderzoek vaak ontbreekt.
Van incidentenonderzoek naar strafrechtelijk onderzoek
Waar een onderzoek begint als incidentenonderzoek, kan deze dus ‘verkleuren’ naar een strafrechtelijk onderzoek. Deze scheidslijn is dun, maar juist deze scheidslijn is van belang.
Zodra er – naar aanleiding van het incidentenonderzoek – sprake is van een strafrechtelijke verdenking, verandert het onderzoek als het ware van kleur.
Waar SZW-inspecteurs bijvoorbeeld alle informatie mogen vorderen tijdens het onderzoek – en werknemers en werkgevers dus verplicht zijn te antwoorden op hun vragen – maakt het zwijgrecht juist een belangrijk deel uit van onze strafrechtelijke beginselen.
Verschil in rechten
Een SZW-inspecteur kan op grond van zijn bevoegdheden dus zo gedetailleerd mogelijk de omstandigheden rond het ongeval onderzoeken en daarbij bekijken of en zo ja wie hiervoor aansprakelijk gehouden zou kunnen worden. Zodra er vervolgens een concrete verdenking ontstaat – en er dus een strafrechtelijke draai aan het onderzoek gegeven gaat worden – komt aan de verdachte (onderneming) zwijgrecht toe. In tegenstelling tot daarvoor, hoeven vragen dan dus niet meer beantwoord te worden.
De vraag is of het voor de ondervraagde betrokkenen wel duidelijk is dat hun rechten vanaf dat moment zijn uitgebreid.
Daarbij is niet enkel het gebrek aan wetenschap van het recht om te zwijgen – nu dit recht niet altijd tijdig wordt aangegeven door inspecteurs – maar tevens de beslissing om daarvan wel of geen gebruik te maken onduidelijk. Een advocaat kan u daarbij begeleiden en ervoor zorgen dat uw rechten gewaarborgd blijven.
Voorkomen is beter dan genezen
Uiteraard is het uw wens dat het niet zover komt. Geen ongeval, laat staan een strafrechtelijke vervolging.
Om strafrechtelijke aansprakelijkheid na een bedrijfsongeval te voorkomen, is het allereerst van belang te beschikken over een actueel risico- inventarisatie & evaluatieonderzoek. Hieruit dient een stappenplan te volgen dat door u als werkgever in de praktijk moet worden gebracht.
Niet enkel het beschikken over een actueel risico- inventarisatie & evaluatieonderzoek is van belang, maar ook de bekendheid van de veiligheidsrisico’s en regels die daaruit voortvloeien bij uw werknemers. Het is aan u als werkgever om er zorg voor te dragen dat deze veiligheidsrisico’s en regels bekend zijn bij de werknemers én dat deze ook daadwerkelijk worden nageleefd.
De rechter zal voornoemde stappen daadwerkelijk in zijn of haar beslissing meenemen. Dat blijkt wel uit een uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant van 30 oktober 2018, waarin een rechtspersoon is veroordeeld voor dood door schuld en schuld aan zwaar lichamelijk letsel.
De rechtbank komt onder andere tot dit oordeel omdat werkgever een veiligheidsvoorziening niet voordat de werkzaamheden aanvingen had gecontroleerd, niet voortdurend toezicht uitoefende en slachtoffers niet deugdelijk had geïnstrueerd.
Aan de veroordeelde rechtspersoon werd een boete opgelegd van € 100.000,-.
Lees hier het nieuwsbericht dat de rechtbank zelf publiceerde over deze specifieke zaak.
Deze rechtspersoon zal zich voorafgaand aan het ongeval niet hebben gerealiseerd ‘niet goed’ bezig te zijn. Het kan in de praktijk onduidelijk zijn welke maatregelen genomen moeten worden, maar een ongeluk blijft in een klein hoekje zitten. Dan is het niet meer terug te draaien.
Neemt u vrijblijvend contact met ons op indien u vragen heeft over strafrechtelijke aansprakelijkheid bij bedrijfsongevallen, of het voorkomen daarvan.