Handelen in Bitcoins en andere cryptovaluta: gokken of niet en wie houdt er toezicht?

De Bitcoin en andere cryptovaluta (zoals Ethereum en Ripple) zijn hot. De koersontwikkeling van de Bitcoin is in 2020 roerig geweest. Op zijn laagste punt was de Bitcoin in 2020 ongeveer 4.500 dollar waard en op zijn hoogste punt bijna 29.000 dollar (bron: Coinmarketcap):

Toen Tesla begin februari 2021 bekend maakte dat zij ruim 1.5 miljard dollar aan Bitcoin had gekocht, was de Bitcoin gekte compleet. De koers steeg tot ruim 58.000 dollar. Een paar dagen later zakte deze weer met 10.000 dollar. Ook de gemiddelde consument raakt door dit soort berichten geïnteresseerd in cryptovaluta.

En paar weken voor de koerssprong door Tesla vergeleek Bob Homan (Hoofd Investment Office van ING) de handel in Bitcoin met gokken, een roulettetafel. Om de handel in cryptovaluta hangt inderdaad een zweem van gokken. Maar klopt deze vergelijking juridisch wel? En waarom is dat relevant? En wie houdt er toezicht op de handel in cryptovaluta? In dit blog ga ik in op deze vragen.

Gokken of niet, wat maakt het uit?
Kansspelen zijn in Nederland gereguleerd om deelnemers te beschermen tegen verslaving en fraude. Binnenkort geldt dat ook voor kansspelen via het internet. Het aanbieden van kansspelen via internet is nu nog verboden. Op 1 april 2021 treedt echter ‘de Wet kansspelen op afstand’ in werking (ook wel ‘de Wet KoA’ genoemd). Kansspelaanbieders kunnen dan een vergunning aanvragen om kansspelen online aan te bieden. De Wet Koa voorziet in selectie aan de poort: de aanbieders worden bij de vergunningaanvraag streng gecontroleerd. Daardoor blijven er alleen betrouwbare gokwebsites over. Die websites moeten middelen aanbieden om gokverslavingen te voorkomen en zijn gebonden aan regels over reclame maken. Worden deze regels overtreden, dan kan de kansspelautoriteit ingrijpen. Ik sluit niet uit dat ook een consument die schade lijdt doordat die regels worden overtreden, dan een claim in kan stellen. Een poging van een online-gokker om Unibet aansprakelijk te stellen, mislukte in 2016. Met een duidelijke wet, zoals de Wet KoA, acht ik de kans groter dat dit wel lukt.

“Ik sluit niet uit dat ook een consument die schade lijdt doordat die regels worden overtreden, dan een claim in kan stellen.”

Handelen in cryptovaluta: een kansspel?
De kansspelautoriteit concludeerde na onderzoek in 2018 dat dit niet het geval is. De waarde van cryptomunten komt tot stand door vraag en aanbod op de markt. Van een kansspel is echter sprake als er gelegenheid wordt gegeven om mee te dingen naar, of kans te maken op, prijzen of premies. Bovendien moet de aanwijzing van de winnaar gebeuren ‘door enige kansbepaling’ waarop de deelnemers ‘geen overwegende invloed’ kunnen uitoefenen, aldus de kansspelautoriteit. De handel in cryptovaluta valt dus buiten het toezicht van de kansspelautoriteit, tenzij sprake is van een piramidespel.

“De kansspelautoriteit concludeerde na onderzoek in 2018 dat dit niet het geval is.”

Wie houdt er dan wel toezicht?
De handel in cryptovaluta wordt steeds volwassener en is inmiddels in Nederland enigszins gereguleerd. Sinds mei 2020 geldt een registratieplicht voor bedrijven die diensten aanbieden voor het wisselen tussen cryptovaluta en gewoon geld en bedrijven die wallets aanbieden. Die bedrijven vallen onder het integriteitstoezicht van De Nederlandsche Bank en moeten door een zwaar screeningproces. Als een bedrijf die test doorstaat, zou je ervan uit mogen gaan dat je met een bonafide partij te maken hebt. Op dit moment staan er 17 bedrijven in dit register.

De geregistreerde bedrijven zijn echter niet onderworpen aan toezicht dat specifiek ziet op de bescherming van consumenten. De daar voor aangewezen toezichthouders lijken de Autoriteit Consument (ACM) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Zij zijn daar zelf niet zo van overtuigd. In een position paper uit 2018 wees de ACM vooral naar de AFM. De AFM vindt op haar beurt dat cryptovaluta (in beginsel) buiten haar toezicht vallen. Ten aanzien van consumentenbescherming lijkt een soort toezichtsvacuüm te zijn ontstaan. Consumenten moeten dus zelf goed op blijven letten.

“Ten aanzien van consumentenbescherming lijkt een soort toezichtsvacuüm te zijn ontstaan.”

Ondertussen heeft de Europese Commissie gewerkt aan regulering op Europees niveau met een voorstel voor de Verordening Markten in Cryptoactiva. Dit voorstel voorziet ook in consumentenbescherming, maar staat nog in de kinderschoenen. De Europese Commissie voorspelde in 2020 dat het nog wel vier jaar duurt voordat dit in werking treedt.

Het volwassen worden van deze markt zal gepaard gaan met de nodige (juridische) groeipijntjes. Loopt u daar tegenaan of heeft u vragen over de juridische aspecten van cryptovaluta, aarzel niet om contact op te nemen.

#Bitcoin #Cryptovaluta #Kansspelen #MicA #Consumentenbescherming

Neem direct contact op