Vaccinatie tegen Corona: verplichting voor werknemers?
Begin dit jaar wordt gestart met de eerste vaccinaties met het nieuwe Covid-vaccin. Begrijpelijkerwijs wordt hier door veel mensen reikhalzend naar uitgekeken. Niet in de laatste plaats door werkgevers. Zij worden in hun bedrijfsvoering vaak ernstig belemmerd door de pandemie. Vanuit de praktijk komt nu vaak de vraag: kan ik mijn medewerkers vragen, of zelfs verplichten, om zich te laten vaccineren? En wat als een niet gevaccineerde medewerker ziek wordt? Moet ik hem dan zijn loon doorbetalen?
Grondrecht
Volgens artikel 11 van de Grondwet heeft iedere burger het recht om zelf te bepalen wat er met zijn lichaam gebeurt. Maar, grondrechten werken tussen burgers en de overheid. Ze kunnen niet worden ingeroepen door burgers tegenover andere burgers, zoals werkgevers.
Voor de relaties op de werkvloer moet gekeken worden naar de algemene regel dat werkgevers en werknemers zich ten opzichte van elkaar als goed werkgever resp. goed werknemer moeten gedragen. Op basis van deze regel kan een werkgever zijn werknemers niet zomaar verplichten om zich te laten vaccineren.
Opzet op ziekte
Ook zal een werkgever toch het loon moeten doorbetalen, als een werknemer Corona krijgt terwijl hij niet gevaccineerd wilde worden. De wet geeft wel een mogelijkheid om het loon stop te zetten als de werknemer met opzet ziek is geworden. Hier zijn al veel rechtszaken over gevoerd waarbij de rechter steeds oordeelde dat de werknemer opzet gehad moet hebben op zijn ziekte. Hij moet dus expres ziek zijn geworden. Daarvan zal in de meeste gevallen geen sprake zijn, ook niet bij Corona.
Zorgplicht
Maar hoe zit het dan met de zorgplicht van de werkgever? De werkgever moet immers zorgdragen voor een veilige werkomgeving en gezondheidsrisico’s voor werknemers bij de uitvoering van het werk zo veel mogelijk beperken. Denk aan werknemers die niet met een collega willen samenwerken die niet gevaccineerd is. Ook ten opzichte van zijn klanten/opdrachtgevers zal de werkgever graag zo veel mogelijk veiligheidswaarborgen in acht willen nemen. In bepaalde sectoren (denk aan ziekenhuizen, verpleeghuizen, bloedbanken) kan worden gesteld dat vaccinatie een persoonlijk beschermingsmiddel (PBM) voor de werknemer is.
Ongeschikt voor functie
Als vaccinatie gezien kan worden als PBM, zal een werkgever op dat gebied meer eisen kunnen stellen aan een werknemer. Maar dan nog verwacht ik niet dat werkgevers werknemers zullen kunnen verplichten tot vaccinatie. Wel kan het weigeren van een vaccin een werknemer ongeschikt maken voor zijn functie. Dit zal echter eerder het geval zijn in sectoren waar zware veiligheidsrisico’s worden gelopen, zoals de eerdergenoemde zorgsector. De maatregelen die een werkgever dan zal kunnen nemen zijn bijvoorbeeld het wijzigen of aanpassen van de functie, of het verplichten tot thuiswerken. Pas in het uiterste geval zal ontslag aan de orde komen.
Hoe rechters over dit soort kwesties oordelen, zal de tijd moeten uitwijzen. Er zal in ieder geval altijd een belangenafweging worden gemaakt. Ter vergelijking kunnen we kijken naar rechtszaken tussen gescheiden ouders, waarbij de ene ouder het kind wel en de andere ouder niet wilde laten vaccineren. De rechter maakt daarbij een afweging tussen de veiligheid van het vaccin, en de noodzaak om te vaccineren. Zo vond een rechter het niet noodzakelijk om een kind te laten vaccineren tegen de Mexicaanse griep. Daarentegen vond een andere rechter dat de ouder wel verplicht kon worden om zijn kind te laten vaccineren volgens het Rijksvaccinatieprogramma, omdat daarbij de veiligheid en betrouwbaarheid voldoende vaststonden.
Totdat er meer duidelijkheid is, zullen we het dus moeten doen met het algemene begrip goed werkgever- en goed werknemerschap. Werkgevers moeten zich realiseren dat zij vaccinatie niet verlicht kunnen stellen. Zij kunnen het wel stimuleren, maar moeten daarbij uitkijken dat een werknemer zich niet verplicht voelt, bijvoorbeeld om zijn baan te behouden.
Heeft u nog andere vragen over dit onderwerp? Neem dan vrijblijvend contact op met Mitchel Schildwacht.
Over Mr. M. Schildwacht
Mitchel is partner en advocaat voor ondernemers en particulieren op het gebied van het arbeidsrecht, ondernemingsrecht en vastgoedrecht. De werkwijze van Mitchel kenmerkt zich door eerlijkheid en daadkracht in een proactieve samenwerking met zijn cliënt. Hij behandelt zijn zaken met expertise en een vooraf met zijn cliënt afgesproken strategie.
Bekijk profiel