Hypotheekakte is niet altijd carte blanche voor executie
Overeenkomst van geldlening
Een recht van hypotheek wordt doorgaans gevestigd ter zekerheidstelling. Een particulier of onderneming wil bijvoorbeeld geld lenen van de bank. De bank is dan bereid om dit geld te lenen, mits er een hypotheekrecht wordt gevestigd op het huis van de particulier, of het bedrijfsgebouw van de onderneming. Dit hypotheekrecht geeft de bank de mogelijkheid om het huis of het gebouw te verkopen, als de schuldenaar bijvoorbeeld zijn maandelijkse rente en aflossingen niet meer betaalt. Dat noemt men het recht van parate executie.
Hypotheekakte
De meeste particulieren financieren hun woning (deels) met geleend geld. In de hypotheekakte staat dan meestal netjes dat de bank en de particulier een hypotheekovereenkomst hebben gesloten en welk bedrag door de bank aan de particulier wordt geleend. Vervolgens wordt er voor dit bedrag, vermeerderd met een bepaald percentage voor boetes en rente, een hypotheekrecht gevestigd op de woning. Daarmee is voldaan aan het wettelijke vereiste, dat de hypotheekakte moet vermelden waarvoor de hypotheek tot zekerheid strekt.
Bij ondernemingen werkt dat niet altijd even eenvoudig. Regelmatig wordt ervoor gekozen om een hogere hypotheek in te schrijven, dan het bedrag van de geldlening die wordt verstrekt. Als er dan later een aanvullende geldlening of kredietfaciliteit wordt aangegaan, dan hoeft er niet opnieuw een hypotheekrecht te worden gevestigd. Hierdoor worden de kosten van het opstellen en inschrijven van een hypotheekakte bespaard.
Lange tijd was het een gewoonte om bij dergelijke hypothecaire inschrijvingen in de hypotheekakte op te nemen dat het hypotheekrecht tot zekerheid strekte van “al hetgeen de bank nu of later van de schuldenaar te vorderen zou hebben”.
Executie
Op het moment dat een ondernemer zijn rente- en aflossingsverplichtingen niet nakomt, dan kan de hypotheekhouder (lees: de bank) het recht van parate executie inroepen. De kredietgever kan dan het verhypothekeerde object, meestal een gebouw, verkopen en zich op de verkoopopbrengst verhalen. Soms is die verkoopopbrengst toereikend, maar soms ook niet.
De kredietgever kan dan nagaan of zij zich voor de restvordering nog op andere goederen van de schuldenaar kan verhalen. Bijvoorbeeld op andere panden waarop zij geen hypotheekrecht heeft, of andere goederen van de onderneming.
Hypotheekakte en executoriale titel
Normaal gesproken is er een uitspraak van de rechter nodig om goederen, waarop geen zekerheidsrecht is gevestigd, in beslag te nemen en te verkopen. Die uitspraak noemt men de ‘executoriale titel’. Met die uitspraak kan de deurwaarder het beslag leggen en tot verkoop c.q. veiling overgaan. Echter, een juist opgestelde hypotheekakte kan zelfstandig dienst doen als executoriale titel. Dit volgt uit de wet. Er kunnen dan proceskosten bespaard worden en er kan sneller worden geschakeld.
De Hoge Raad stelt aan de hypotheekakte dan wel de eis dat de vordering, waarvoor de hypotheekhouder zich op de (andere) goederen van de onderneming wil verhalen, reeds bestond op het moment dat de hypotheekakte werd ondertekend, of dat de vordering voortvloeit uit een overeenkomst die op dat moment reeds bestond. Daarnaast moet deze vordering en/of overeenkomst voldoende concreet staan omschreven in de hypotheekakte.
De hierboven aangehaalde, nog steeds veelgebruikte omschrijving “al hetgeen de bank nu of later van de schuldenaar te vorderen zou hebben”, is voor een executoriale titel op niet-verhypothekeerde goederen dus niet afdoende.
Conclusie
Let altijd goed op ten behoeve van welke rechtsverhouding en welke vorderingen een hypotheekrecht wordt gevestigd. Immers, u wilt niet dat u bij de executie van het hypotheekrecht voor verrassingen komt te staan.
- Als geldverstrekker wilt u natuurlijk dat het hypotheekrecht zo uitgebreid mogelijk wordt gevestigd, zodat u uw vordering zo eenvoudig mogelijk op alle goederen van uw schuldenaar kunt verhalen.
- Als schuldenaar daarentegen zit u er niet op te wachten dat een hypotheekhouder ook andere goederen – waar hij geen hypotheekrecht op heeft – in beslag kan nemen en mag verkopen.
Laat u bij het opstellen van een hypotheekakte of executiegeschillen goed adviseren of bijstaan door een deskundige. Neemt u dan gerust vrijblijvend contact op met een van onze specialisten van de sectie Vastgoed en Overheid:
Mr. K.R. (Kevin) Stephan,
Mr. R.G.N. (Romana) le Roy,
Mr. F.W. (Frank) Horstman.
Mocht u vragen hebben over het bovenstaande, of andere vastgoedrechtelijke onderwerpen.
Over Mr. K.R. Stephan
Kevin adviseert en procedeert voornamelijk over ondernemers-rechtelijke vraagstukken. Hij staat ondernemers bij in arbeidszaken en huurgeschillen, maar tot de dagelijkse praktijk behoort ook het opstellen van contracten en advisering in algemeen verbintenis- of goederenrechtelijke vraagstukken. En voor ingewikkelde verdelingen, of het nu is van huwelijksgemeenschappen of van bedrijfsvermogen, staat hij 24/7 klaar.
Bekijk profiel